Maślanka a zdrowie jelit

Maślanka to fermentowany produkt mleczny o kwaśnym smaku, tradycyjnie używany do wypieków i napojów. Jej wpływ na zdrowie jelit zależy od zawartości laktozy, stopnia fermentacji i indywidualnej wrażliwości. Maślanka może dostarczać probiotyków, ale nie jest odpowiednia dla wszystkich, zwłaszcza osób z nietolerancją laktozy, alergią na mleko lub nadwrażliwością na histaminę.

Maślanka
  • Wysoka zawartość laktozy, przez co jest wysokofodmapowa i nieodpowiednia dla wielu osób z IBS lub nietolerancją laktozy
  • Fermentowany nabiał, często zawiera podwyższony poziom histaminy
  • Zawiera białka mleka, częsty alergen
  • Brak błonnika i efektu prebiotycznego
  • Może zawierać probiotyki, ale nie zawsze w znaczącej ilości
  • Nieodpowiednia dla diety wegańskiej i paleo

Maślanka a zawartość FODMAP

Maślanka ma dużo laktozy, czyli cukru FODMAP, który może wywoływać objawy trawienne u osób z zespołem jelita drażliwego (IBS) lub nietolerancją laktozy. Nawet umiarkowane porcje zwykle przekraczają próg diety low-FODMAP, dlatego maślanka nie jest odpowiednia dla osób na tej diecie. Objawy mogą obejmować wzdęcia, gazy i biegunkę.

Maślanka - Profil FODMAP
FODMAP Poziom Wytyczne dotyczące porcji
Monosacharydy (Fruktoza)
Niski
Disacharydy (Laktoza)
Wysoki
  • ≤ 40 g = Niski
  • 41–100 g = Umiarkowany
  • > 100 g = Wysoki
Fruktooligosacharydy (Fruktany)
Niski
Galaktooligosacharydy (GOS)
Niski
Poliole (Mannitol)
Niski
Poliole (Sorbitol)
Niski

Histamina i aminy biogenne w maślance

Jako fermentowany produkt mleczny, maślanka może zawierać podwyższone poziomy histaminy i innych amin biogennych, takich jak tyramina. Związki te mogą wywoływać objawy u osób z nietolerancją histaminy, np. bóle głowy, zaczerwienienie skóry czy dolegliwości trawienne. Nabiał może także działać jako wyzwalacz uwalniania histaminy u niektórych osób, zwiększając ryzyko reakcji.

Maślanka — Profil histaminy
Histamina i pokrewne Poziom Wytyczne dotyczące porcji
Poziom histaminy
Umiarkowany
  • ≤ 50 g = Niski–Umiarkowany
  • 51–150 g = Umiarkowany
  • > 150 g = Umiarkowany
Inne aminy biogenne
Niski–Umiarkowany
  • ≤ 150 g = Niski
  • > 150 g = Niski–Umiarkowany
Uwalniacz histaminy
Umiarkowany
Inhibitor DAO
Niski

Alergia na mleko a maślanka

Maślanka zawiera białka mleka, takie jak kazeina i serwatka, które są częstymi alergenami. Osoby z alergią na mleko powinny całkowicie unikać maślanki, ponieważ nawet niewielkie ilości mogą wywołać reakcje alergiczne od łagodnych dolegliwości trawiennych po ciężką anafilaksję.

Maślanka — Profil alergenów
Główne alergeny UE
🌾
Zboża zawierające gluten
Brak
Szczegóły
  • Brak Pszenica / Orkisz
  • Brak Żyto
  • Brak Jęczmień
  • Brak Owies
🦐
Skorupiaki
Brak
Szczegóły
  • Brak Kraby
  • Brak Krewetki (duże)
  • Brak Krewetki
  • Brak Homary
  • Brak Raki
🥚
Jaja
Brak
🐟
Ryby
Brak
🥜
Orzeszki ziemne
Brak
🌱
Soja
Brak
🥛
Mleko
Obecny
🌰
Orzechy
Brak
Szczegóły
  • Brak Migdały
  • Brak Orzechy brazylijskie
  • Brak Nerkowce
  • Brak Orzechy laskowe
  • Brak Orzechy makadamia
  • Brak Pekany
  • Brak Pistacje
  • Brak Orzechy włoskie
🍃
Seler
Brak
🧂
Gorczyca
Brak
🧈
Sezam
Brak
🧪
Dwutlenek siarki i siarczyny
Brak
🌼
Łubin
Brak
🐚
Mięczaki
Brak
Szczegóły
  • Brak Małże
  • Brak Omułki
  • Brak Ośmiornica
  • Brak Ostrygi
  • Brak Ślimaki
  • Brak Kałamarnica
Inne alergeny
🥥
Kokos
Brak
🍯
Miód
Brak
🧫
Drożdże
Brak

Wpływ maślanki na trawienie

Maślanka jest czasem polecana jako wsparcie trawienia ze względu na fermentację, która może wprowadzać korzystne bakterie. Rzeczywista zawartość probiotyków zależy jednak od marki i sposobu produkcji. U osób tolerujących laktozę i nabiał maślanka może wspierać mikroflorę jelit, ale u innych powoduje wzdęcia, skurcze lub biegunkę.

Błonnik i prebiotyki w maślance

Maślanka nie zawiera błonnika ani prebiotycznych węglowodanów. Jej wpływ na mikrobiom jelitowy ogranicza się do obecnych żywych kultur, a nie efektu prebiotycznego wynikającego z błonnika. Osoby chcące zwiększyć spożycie błonnika powinny sięgnąć po inne produkty.

Przygotowanie, przechowywanie i tolerancja

Zawartość histaminy i laktozy w maślance może wzrastać wraz z czasem przechowywania i przy nieprawidłowym chłodzeniu. Świeża, prawidłowo przechowywana maślanka rzadziej powoduje objawy, ale osoby wrażliwe powinny zachować ostrożność. Gotowanie nie usuwa laktozy ani histaminy.

Najczęstsze pytania o maślankę i zdrowie jelit

Czy maślanka jest low-FODMAP?

Nie, maślanka ma dużo laktozy i nie jest odpowiednia dla diety low-FODMAP.

Czy maślanka zawiera histaminę?

Tak, jako fermentowany produkt mleczny maślanka może zawierać znaczne ilości histaminy.

Czy osoby z alergią na mleko mogą spożywać maślankę?

Nie, maślanka zawiera białka mleka i nie jest bezpieczna dla osób z alergią na mleko.

Czy maślanka jest dobra na trawienie?

Maślanka może wspierać trawienie u niektórych, ale u osób z nietolerancją laktozy lub histaminy wywołuje objawy.

Czy maślanka zawiera błonnik lub prebiotyki?

Nie, maślanka nie zawiera błonnika ani prebiotycznych węglowodanów.