English
Deutsch
Français
Italiano
Español
Polski
Română
Nederlands
Português
Svenska
Dansk
Monosacharyd a zdrowie jelit
Monosacharydy to proste cukry występujące w wielu produktach spożywczych i słodzikach. Odgrywają bezpośrednią rolę w zdrowiu jelit, zwłaszcza u osób wrażliwych na niektóre cukry. Zrozumienie ich wpływu jest istotne przy zarządzaniu objawami trawiennymi i dietą.
- Do monosacharydów należą glukoza, fruktoza i galaktoza
- Fruktoza to monosacharyd o wysokiej zawartości FODMAP i może powodować objawy jelitowe
- Czyste monosacharydy nie zawierają błonnika
- Mogą wywoływać objawy przy nietolerancji fruktozy lub IBS
- Nieodpowiednie dla diety keto ze względu na wysoką zawartość cukru
- Naturalne i rafinowane źródła różnią się wpływem na jelita
FODMAP: dlaczego fruktoza może być problemem
Spośród monosacharydów fruktoza jest cukrem o wysokiej zawartości FODMAP. Gdy jest spożywana w nadmiarze względem glukozy, może być słabo wchłaniana w jelicie cienkim, co u osób wrażliwych prowadzi do wzdęć, gazów i biegunki. Glukoza i galaktoza nie są FODMAP, ale produkty bogate we fruktozę należy ograniczyć na diecie niskofodmapowej.
| FODMAP | Poziom | Wytyczne dotyczące porcji |
|---|---|---|
|
Monosacharydy (Fruktoza)
|
Wysoki |
|
|
Disacharydy (Laktoza)
|
Niski | — |
|
Fruktooligosacharydy (Fruktany)
|
Niski | — |
|
Galaktooligosacharydy (GOS)
|
Niski | — |
|
Poliole (Mannitol)
|
Niski | — |
|
Poliole (Sorbitol)
|
Niski | — |
Nietolerancja fruktozy i objawy jelitowe
Nietolerancja fruktozy występuje, gdy jelito cienkie nie jest w stanie skutecznie wchłaniać fruktozy, jednego z monosacharydów. Skutkuje to fermentacją przez bakterie jelitowe, co powoduje wzdęcia, ból brzucha i luźne stolce. Osoby z IBS lub wrażliwymi jelitami częściej doświadczają tych objawów po spożyciu produktów lub słodzików bogatych we fruktozę.
Histamina a monosacharydy
Monosacharydy same w sobie nie zawierają histaminy i nie działają jako wyzwalacze histaminy ani inhibitory DAO. Objawy jelitowe wywołane nietolerancją monosacharydów mogą jednak pokrywać się z objawami nietolerancji histaminy, dlatego ważne jest rozróżnienie tych dwóch przypadków.
| Histamina i pokrewne | Poziom | Wytyczne dotyczące porcji |
|---|---|---|
|
Poziom histaminy
|
Niski |
|
|
Inne aminy biogenne
|
Niski |
|
|
Uwalniacz histaminy
|
Niski | — |
|
Inhibitor DAO
|
Niski | — |
Monosacharydy jako proste cukry
Monosacharydy to najprostsza forma węglowodanów, do których należą glukoza, fruktoza i galaktoza. Są szybko wchłaniane (poza przypadkami nietolerancji) i mogą powodować szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Brak błonnika oznacza, że nie spowalniają trawienia ani nie wspierają mikrobioty jelitowej tak jak węglowodany złożone.
Wpływ monosacharydów na trawienie
Monosacharydy są zwykle szybko wchłaniane w jelicie cienkim. Jednak przy niepełnym wchłanianiu, jak w przypadku nadmiaru fruktozy, trafiają do okrężnicy, gdzie są fermentowane przez bakterie. Może to prowadzić do gazów, wzdęć i dyskomfortu, zwłaszcza u osób z IBS lub nietolerancją fruktozy.
Typowe źródła monosacharydów
Monosacharydy występują naturalnie w owocach, miodzie i niektórych warzywach. Są także obecne w przetworzonych produktach i słodzikach, takich jak syrop glukozowo-fruktozowy. Rodzaj i proporcje monosacharydów w produkcie wpływają na ich tolerancję przez jelita.
Wskazówki, jak lepiej tolerować produkty bogate we fruktozę
Łączenie produktów bogatych we fruktozę ze źródłami glukozy może poprawić wchłanianie i zmniejszyć objawy. Ograniczenie wielkości porcji i wybieranie owoców o niższej zawartości wolnej fruktozy również może pomóc. Osoby z nietolerancją fruktozy powinny unikać produktów i słodzików z dużą ilością izolowanej fruktozy.