English
Deutsch
Français
Italiano
Español
Polski
Română
Nederlands
Português
Svenska
Dansk
Żelazo a zdrowie jelit
Żelazo to niezbędny pierwiastek śladowy, który odgrywa kluczową rolę w transporcie tlenu i produkcji energii. Jego wchłanianie i wpływ na zdrowie jelit zależą od formy żelaza, źródeł pokarmowych i indywidualnych czynników trawiennych. Suplementy żelaza i niektóre produkty mogą czasem powodować objawy ze strony układu pokarmowego lub wchodzić w interakcje z chorobami jelit.
- Żelazo nie jest FODMAP i nie zawiera błonnika
- Żelazo nie wyzwala uwalniania histaminy ani nie blokuje DAO
- Suplementy żelaza mogą powodować zaparcia, nudności lub podrażnienie jelit
- Wchłanianie żelaza zależy od zdrowia jelit i stanu zapalnego
- Żelazo hemowe (pochodzenia zwierzęcego) wchłania się lepiej niż niehemowe (roślinne)
- Niedobór i nadmiar żelaza wpływają na funkcjonowanie jelit
Żelazo a FODMAP
Żelazo samo w sobie nie jest FODMAP i nie zawiera fermentujących węglowodanów. Oznacza to, że nie powoduje wzdęć ani dyskomfortu trawiennego związanego z nietolerancją FODMAP. Zarówno żelazo z diety, jak i suplementy żelaza są odpowiednie dla osób na diecie ubogiej w FODMAP.
| FODMAP | Poziom | Wytyczne dotyczące porcji |
|---|---|---|
|
Monosacharydy (Fruktoza)
|
Niski | — |
|
Disacharydy (Laktoza)
|
Niski | — |
|
Fruktooligosacharydy (Fruktany)
|
Niski | — |
|
Galaktooligosacharydy (GOS)
|
Niski | — |
|
Poliole (Mannitol)
|
Niski | — |
|
Poliole (Sorbitol)
|
Niski | — |
Żelazo a histamina
Żelazo nie działa jako wyzwalacz histaminy, nie zawiera histaminy i nie blokuje DAO (diaminooksydazy). Osoby z nietolerancją histaminy mogą zazwyczaj spożywać produkty i suplementy bogate w żelazo bez obaw o objawy związane z histaminą.
| Histamina i pokrewne | Poziom | Wytyczne dotyczące porcji |
|---|---|---|
|
Poziom histaminy
|
Niski |
|
|
Inne aminy biogenne
|
Niski |
|
|
Uwalniacz histaminy
|
Niski | — |
|
Inhibitor DAO
|
Niski | — |
Wchłanianie żelaza a zdrowie jelit
Wchłanianie żelaza zachodzi głównie w jelicie cienkim i zależy od zdrowia jelit, poziomu kwasu żołądkowego i stanu zapalnego. Choroby takie jak celiakia, IBD czy SIBO mogą zmniejszać wchłanianie żelaza i zwiększać ryzyko niedoboru. Optymalizacja zdrowia jelit wspiera lepsze przyswajanie żelaza z pożywienia.
Skutki uboczne suplementów żelaza dla układu trawiennego
Suplementy żelaza mogą powodować objawy ze strony układu trawiennego, takie jak zaparcia, nudności, ból brzucha lub ciemne stolce. Efekty te są częstsze przy wysokich dawkach lub niektórych formach suplementów (np. siarczan żelaza). Przyjmowanie żelaza z jedzeniem lub wybór łagodniejszej formy może zmniejszyć objawy.
Niedobór, nadmiar żelaza i jelita
Niedobór żelaza może prowadzić do zmęczenia, osłabienia odporności i zmian w mikrobiocie jelitowej. Nadmiar żelaza, zwłaszcza z suplementów, może sprzyjać rozwojowi szkodliwych bakterii i zwiększać stres oksydacyjny w jelitach. Utrzymanie równowagi żelaza jest ważne dla zdrowia jelit.
Źródła pokarmowe i formy żelaza
Żelazo hemowe z produktów zwierzęcych (mięso, drób, ryby) wchłania się skuteczniej niż niehemowe z roślin (fasola, soczewica, szpinak). Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza niehemowego, natomiast fityniany, wapń i niektóre polifenole mogą je hamować. Sposób przygotowania i łączenia produktów wpływa na ilość żelaza, którą organizm przyswaja.